Wat is upcycling? De verschillen tussen recycling en upcycling 

Recycling, upcycling, downcycling... Je hoort deze termen vaak als het onderwerp duurzaamheid ter sprake komt. Recycling en upcycling spelen immers een belangrijke rol in de zorg voor het milieu. Weet je echter nog steeds niet precies wat dit nou inhoudt of haal je de termen misschien door elkaar? Wat is upcycling eigenlijk? Hoe verschilt het van recycling en downcycling, en hoe draagt upcycling bij aan de zorg voor onze planeet? Ontdek hier de antwoorden! 

Upcycling vs recycling: Wat is recycling? 

Recycling is een woord dat we vrij vaak horen en gebruiken, en velen van ons recyclen zelf in ons dagelijks leven. Zo scheiden we afval tussen restafval, oudpapier, glas, plastic en gft-afval. Maar wat houdt recycling precies in? 

De Kaderrichtlijn Afval definieert recycling als: "Nuttige toepassing waardoor afvalstoffen opnieuw worden bewerkt tot producten, materialen of stoffen, voor het oorspronkelijke doel of voor een ander doel,¹ met uitsluiting van brandstoffen of opvulmateriaal. Simpel gezegd verwijst dit naar het proces van het omzetten van afval in nieuwe materialen. Al die recyclebare plastic flessen, aluminium blikjes en papieren verpakkingen die je in de (juiste) prullenbak gooit, worden afgebroken en de basismaterialen ervan worden gebruikt om andere producten of materialen te maken. 

Voorbeelden van recycling 

• Papier. Tijdens het recyclingproces wordt papier gescheiden in soorten en kwaliteiten. Vervolgens wordt het gewassen, gemengd met water om er pulp van te maken, gedroogd en uitgerold, klaar om te worden gebruikt om andere voorwerpen te maken. Van gerecycled papier kunnen onder andere kantoorpapier, karton en eierdozen worden gemaakt.² 
• Plastic. Plastic wordt gesorteerd en gereinigd, voordat het wordt versnipperd en gesmolten tot andere producten. Denk hierbij aan drinkflessen, polyesterstoffen voor kleding, autobumpers en meer.³ 
• Metaal. Aluminium en stalen blikjes worden versnipperd en gesmolten, en het gesmolten metaal kan worden gebruikt om bijvoorbeeld paperclips, fietsframes, nieuwe voedsel- en drankblikjes te maken. Op drankblikjes zit statiegeld, dus je kunt ze beter inleveren dan weggooien.⁴ 

Nu je weet wat recycling is, is het tijd om meer te leren over upcycling! 

Wat is upcycling? Betekenis van upcycling 

'Upcycling' klinkt je misschien wat minder bekend in de oren dan 'recycling', al wint het aan populariteit en worden mensen zich er steeds bewuster van! Wat betekent 'upcycling'? 

Een basisdefinitie van upcycling is dat het het proces is waarbij we een voorwerp dat we niet langer gebruiken, veranderen in iets anders om het een tweede leven te geven. Zo maak je van oude spullen die je niet meer nodig hebt, iets nieuws dat vaak meer waarde heeft. Upcycling wordt daarom ook wel 'creatief hergebruik' genoemd en is het omgekeerde van 'downcycling'.⁵  

Upcycling: tips en voorbeelden 

Nu je weet wat upcycling betekent, zijn hier een paar voorbeelden en upcyclingtips: 

• Kleding. Het upcyclen van kleding kan betekenen dat je van oude t-shirts met gaten een jurk maakt, bijvoorbeeld door de mouwen af te knippen, verschillende t-shirts aan elkaar te naaien, een paar knopen toe te voegen... Een oude spijkerbroek die niet meer in de mode is? Knip de pijpen eraf voor een zomerse korte broek! Een sok zonder paar? Gebruik die om feestelijke kerstknutsels met toiletrollen te maken! 
• Bloempotten. Bij upcycling kun je ook denken aan het beschilderen van saaie potten om er mooie, kleurrijke bloempotten van te maken. Perfect om wat kleur toe te voegen aan je gezellige woonkamer! 
• Meubilair. Het upcyclen van meubilair is een fantastische manier om versleten meubels nieuw leven in te blazen. Tover die oude houten tafel om tot een chique salontafel met een frisse verflaag of hergebruik een ongebruikte boekenplank in een stijlvol opbergmeubel. 

Nu je er een beter idee hebt van wat recycling en upcycling zijn, ben je klaar om te leren wat de verschillen ertussen zijn! 

Recycling en upcycling: de verschillen 

Recyclen en upcyclen... Is er verschil? Het antwoord is ja! Het belangrijkste verschil tussen ‘upcyclen’ en ‘recyclen’ is dat het recyclen van een product inhoudt dat het wordt afgebroken om de basismaterialen te verzamelen. De basismaterialen die uit het product komen, worden vervolgens gebruikt om hetzelfde product of iets anders te maken. 

Een product dat wordt geüpcycled, wordt echter niet afgebroken; het wordt niet versnipperd of gesmolten. Bij het upcyclen werken we niet met de basismaterialen van het product, maar met het product zelf. Hoewel het product zal worden gewijzigd als onderdeel van het upcyclingproces, wordt het niet zodanig gewijzigd dat het opnieuw wordt opgebouwd en blijft het meestal herkenbaar. 

Daarom werkt recycling vaak beter met afval of met spullen die onherstelbaar beschadigd zijn en moeten worden afgebroken om opnieuw te kunnen worden gebruikt. 

Upcycling werkt het beste bij producten die niet beschadigd zijn maar niet langer gebruikt worden, of bij producten die lichte gebreken vertonen, maar waar je met wat creativiteit toch waarde aan kunt toevoegen. 

Voordelen van recycling en upcycling 

Of je er nu voor kiest om je afval te recyclen of te upcyclen, beide zijn duurzame keuzes die op hun eigen manier kunnen bijdragen aan de zorg voor de planeet. 

De voordelen van recycling zijn onder meer: 

• Afvalvermindering. Alleen al in Nederland voorkomt recycling dat tonnen afval op stortplaatsen belanden 
• Het kan de CO2-uitstoot verminderen. Dat komt doordat recycling vaak betekent dat er minder energie wordt verbruikt bij de productie van nieuwe goederen en de winning van grondstoffen.⁶ 

Upcycling heeft de volgende voordelen: 

• Milieuvoordeel. Door ongebruikte spullen opnieuw te gebruiken, vermindert upcycling het aantal producten dat verloren gaat, inclusief het aantal spulen dat moet worden afgebroken tijdens het recyclingproces of dat op de vuilstort belandt. 
• Persoonlijk voordeel. Creatief hergebruik is een leuke en creatieve activiteit die ook een geweldige ervaring kan zijn met je dierbaren! Volwassenen, kinderen en ouderen kunnen samenkomen om spullen te upcyclen en samen tijd door te brengen. Wie weet wordt de oude jurk van je oma wel eens de populairste nieuwe modetrend! 

Nu je alles weet wat er te weten valt over recycling, upcycling, downcycling en de verschillen en voordelen ervan, kun je voor de planeet zorgen door ze in de praktijk te brengen! Lees bijvoorbeeld ons artikel over 'reduce, reuse, recycle' voor handige tips voor hergebruik en recycling. 

Bronnen: 

¹ Ministerie van Infrastructuur en Milieu, 'Termen, definities en begripsafbakeningen 4 - LAP3,' 

² Milieu Centraal, 'Papier en karton,' 

³ Milieu Centraal, 'Plastic verpakkingen en voorwerpen,' 

⁴ Milieu Centraal, 'Blikken en ander metaal,

⁵ Day for Change, 'Wat is upcycling?' 

⁶ CE Delft, 'Circulaire economie: een belangrijk instrument voor CO2-reductie,'